Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt phổ biến vào mùa mưa. Một trong những vấn đề được nhiều người quan tâm là có nên truyền dịch khi mắc sốt xuất huyết không? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết từ chuyên gia, giúp bạn hiểu rõ khi nào cần truyền dịch và những lưu ý quan trọng để tránh biến chứng nguy hiểm.
1. Hiểu đúng về sốt xuất huyết và vai trò của truyền dịch
Sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, truyền qua muỗi Aedes aegypti. Bệnh diễn tiến qua ba giai đoạn: sốt, nguy hiểm và hồi phục. Trong giai đoạn nguy hiểm, từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 6 của bệnh, bệnh nhân có thể bị thoát huyết tương, dẫn đến cô đặc máu, tụt huyết áp và sốc. Truyền dịch trong giai đoạn này có thể giúp bù đắp lượng dịch bị mất, duy trì huyết áp và ngăn ngừa sốc.
Tuy nhiên, việc truyền dịch cần được thực hiện theo chỉ định và giám sát chặt chẽ của bác sĩ. Truyền dịch không đúng cách có thể dẫn đến thừa dịch, gây phù phổi, suy hô hấp và thậm chí tử vong
2. Sốt Xuất Huyết và Nguy Cơ Mất Nước
Sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, lây truyền qua muỗi vằn Aedes aegypti. Bệnh thường diễn biến qua 3 giai đoạn:
-
Giai đoạn sốt (3-4 ngày đầu): Sốt cao đột ngột, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ khớp.
-
Giai đoạn nguy hiểm (ngày 4-7): Có thể xuất huyết dưới da, chảy máu cam, rối loạn đông máu, thoát huyết tương gây sốc.
-
Giai đoạn hồi phục: Cơ thể dần ổn định nếu được điều trị đúng cách.
Trong giai đoạn nguy hiểm, thoát huyết tương khiến dịch trong lòng mạch giảm, dẫn đến cô đặc máu, giảm tiểu cầu và nguy cơ sốc. Do đó, bù dịch đúng cách là yếu tố then chốt để tránh biến chứng.
3. Khi Nào Cần Truyền Dịch Khi Bị Sốt Xuất Huyết?
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, truyền dịch chỉ áp dụng trong các trường hợp:
- Mất nước nặng: Bệnh nhân không uống được, nôn nhiều, tiểu ít, da lạnh, mạch nhanh, huyết áp tụt.
- Hematocrit tăng cao (>45%): Dấu hiệu cô đặc máu, cần bù dịch để phòng sốc.
- Sốc sốt xuất huyết: Truyền dịch nhanh theo phác đồ (Ringer lactate hoặc NaCl 0,9%).
Lưu ý quan trọng:
Không tự ý truyền dịch tại nhà: Việc truyền dịch không đúng chỉ định có thể gây phù phổi, suy tim, rối loạn điện giải, thậm chí tử vong.
Ưu tiên uống Oresol: Nếu bệnh nhân tỉnh táo, uống được, nên bù nước bằng đường uống với Oresol (pha đúng tỉ lệ).
4. Những Nguy Hiểm Khi Truyền Dịch Không Đúng Cách
Nhiều người nghĩ rằng truyền dịch giúp “bổ sung sức khỏe” nhanh, nhưng đây là quan niệm sai lầm:
- Quá tải dịch: Gây phù nề, tràn dịch màng bụng, phổi, dẫn đến suy hô hấp.
- Rối loạn điện giải: Truyền quá nhiều nước biển có thể làm giảm natri, kali máu.
- Nguy cơ nhiễm trùng: Nếu thực hiện ở cơ sở y tế không đảm bảo vô trùng.
Trường hợp đáng tiếc: Năm 2023, một bệnh nhân tại TP.HCM tự truyền dịch tại nhà dẫn đến sốc phản vệ, phải cấp cứu do truyền quá liều.
5. Giải Pháp Bù Dịch An Toàn Khi Sốt Xuất Huyết
Uống nhiều nước: Nước lọc, nước trái cây (dừa, cam), Oresol.
Theo dõi sát sao: Đếm mạch, đo huyết áp, lượng nước tiểu hàng ngày.
Nhập viện ngay nếu có dấu hiệu:
- Vật vã, lừ đừ.
- Đau bụng dữ dội.
- Chảy máu chân răng, nôn ra máu.
- Tiểu ít hoặc vô niệu.
6. Kết Luận
Truyền dịch khi sốt xuất huyết chỉ nên thực hiện trong trường hợp nặng, có chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý truyền tại nhà hoặc phòng khám tư không đủ trang thiết bị. Bù nước đường uống, nghỉ ngơi và theo dõi sát là cách an toàn nhất để vượt qua bệnh.
Truyền dịch trong điều trị sốt xuất huyết là một biện pháp quan trọng nhưng cần được thực hiện đúng chỉ định và dưới sự giám sát của nhân viên y tế. Tự ý truyền dịch có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Do đó, khi mắc sốt xuất huyết, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được khám và điều trị đúng cách, tránh những hậu quả đáng tiếc.
Lời khuyên từ chuyên gia: Khi nghi ngờ sốt xuất huyết, hãy đến cơ sở y tế để được xét nghiệm máu (đo tiểu cầu, hematocrit) và xử trí kịp thời, tránh tự điều trị bằng mẹo dân gian hoặc truyền dịch bừa bãi.
Xem thêm: Bị Cảm Sốt Có Nên Truyền Nước Biển Không
